Αρχική σελίδα » Το Φ.Π.Ψ. » Ακαδημαϊκές Μονάδες » Εργαστήρια » Εργαστήριο Πειραματικής Παιδαγωγικής

 Διευθυντής: Αναπλ. Καθηγητής Γ. Παπακωνσταντίνου

Περισσότερες πληροφορίες στην ιστοσελίδα: http://ergastirio.ppp.uoa.gr

Στο δεύτερο μισό του 19ου αιώνα και στις αρχές του 20ού, η Πειραματική Παιδαγωγική θεμελιώθηκε σε επιστημονικές βάσεις, καθώς αναπτύχθηκε υπό την επίδραση της Πειραματικής Ψυχολογίας, από την οποία έχει δανειστεί αρκετές μεθόδους έρευνας. Ξεκίνησε κατά τα μέσα του 19ου αιώνα από τη Γερμανία, χώρα στην οποία κατέφευγε το μεγαλύτερο ποσοστό των επιστημόνων που ήθελαν να συνεχίσουν τις σπουδές τους στον τομέα της Παιδαγωγικής όσο και στον επί μέρους κλάδο της, τη Διδακτική. Κύριος σκοπός της υπήρξε από την αρχή η ανάγκη να βρεθούν οι αιτιακές σχέσεις που διέπουν το φαινόμενο της αγωγής, με τη βοήθεια πειραματισμών και με τρόπο που θυμίζει πολύ τις ψυχολογικές έρευνες.

Στις αρχές του 20ού αιώνα η Παιδαγωγική στην Ελλάδα αναπτύχθηκε υπό την επίδραση ευρωπαϊκών κυρίως ρευμάτων, που έδιναν έμφαση στον πειραματισμό, κατά μίμηση των θεωρητικών επιστημών, με σκοπό να στηρίξουν την παιδαγωγική έρευνα σε εμπειρική και όχι μόνο θεωρητική βάση.

Το Εργαστήριο Πειραματικής Παιδαγωγικής (ΕΠΠ) ιδρύθηκε από τον Νικόλαο Εξαρχόπουλο το 1923 και προσαρτήθηκε στην Έδρα της Παιδαγωγικής της Φιλοσοφικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών. Μετά την ίδρυση του Πειραματικού Σχολείου του Πανεπιστημίου Αθηνών (ΠΣΠΑ) το 1929, το ΕΠΠ στεγάστηκε στο κτήριο του Πειραματικού Σχολείου, στη συμβολή των οδών Λυκαβηττού και Σκουφά, στην Αθήνα.

Σκοπός του ΕΠΠ, σύμφωνα με τον ιδρυτή του ήταν "η παντοειδής έρευνα και γνώσις του έλληνος παιδός και εφήβου από σωματικής, ψυχικής και ηθικής απόψεως και η θεραπεία και διάδοσις της επιστημονικής παιδαγωγικής εν Ελλάδι." Παράλληλα όμως, το Εργαστήριο είχε και ένα περισσότερο πρακτικό σκοπό: να εισαγάγει τους φοιτητές και μετεκπαιδευόμενους στο Πανεπιστήμιο  δημοδιδασκάλους και λειτουργούς Μέσης Εκπαίδευσης στις επιστημονικές μεθόδους της παιδαγωγικής έρευνας. Για την επίτευξη του σκοπού αυτού λειτουργούσε ειδικός διετής κύκλος εργαστηριακών μαθημάτων και πρακτικών ασκήσεων. Τα μαθήματα του Εργαστηρίου διεξάγονταν παράλληλα με τα μαθήματα θεωρητικής παιδαγωγικής κατάρτισης. Όσοι μάλιστα εκδήλωναν ιδιαίτερο ενδιαφέρον είχαν τη δυνατότητα να ενταχθούν σε επιστημονικές ομάδες και να ερευνήσουν ειδικά θέματα, υπό την άμεση εποπτεία του προσωπικού του Εργαστηρίου.

Για την έρευνα και διάγνωση της ατομικότητας των παιδιών, θέμα που ενδιέφερε άμεσα τους ερευνητές, ήταν απαραίτητη η χρησιμοποίηση επιστημονικών μεθόδων, που να οδηγούν σε όσο το δυνατόν ασφαλέστερα συμπεράσματα. Έτσι γινόταν προσπάθεια προσαρμογής παιδολογικών μεθόδων άλλων χώρων στις ελληνικές συνθήκες, ενώ παράλληλα δινόταν έμφαση στην αντιπροσωπευτικότητα των δειγμάτων, εφόσον οι εξεταζόμενοι ήταν μαθητές και των δύο φύλων, διαφόρων ηλικιών και προέρχονταν από διαφορετικές κοινωνικές τάξεις. Τα αποτελέσματα των ερευνών αυτών περιλαμβάνονταν σε ειδικές μελέτες που εκδίδονταν από το ΕΠΠ. Οι μαθητές του ΠΣΠΑ αποτελούσαν κατά κύριο λόγο το έμψυχο υλικό, που μελετούσαν οι ερευνητές του ΕΠΠ. Όμως, πριν από την έναρξη της λειτουργίας του ΠΣΠΑ -αλλά και μετά από αυτή- πολλές έρευνες διεξάγονταν και σε άλλα σχολεία. Οι έρευνες που έγιναν στα 15 πρώτα χρόνια της λειτουργίας του ΕΠΠ (1923-1938) σχετίζονταν αποκλειστικά με τη σωματική, νοητική και ψυχική εξέλιξη του παιδιού.

Αυτή ήταν μια εικόνα της ερευνητικής δραστηριότητας του ΕΠΠ από την ίδρυσή του και την ανάπτυξή του την εποχή του Ν. Εξαρχόπουλου μέχρι το τέλος της περιόδου που το διηύθυνε ο διάδοχος εκείνου στην Έδρα της Παιδαγωγικής Σ. Καλλιάφας. Όπως διαφαίνεται στην προηγούμενη περιγραφή της εξέλιξης των δραστηριοτήτων του ΕΠΠ, τα όργανα των σωματικών μετρήσεων περιήλθαν σε αχρησία, εφ' όσον έκτοτε, στο πλαίσιο της έρευνας για την αγωγή και την μάθηση, δόθηκε έμφαση στην μελέτη άλλων παραμέτρων και μεθόδων έρευνας. Με την ίδρυση του Μουσείου Ιστορίας της Παιδείας το 1993, τα όργανα αυτά περιήλθαν στην περιουσία του, και ύστερα από κατάλληλη προετοιμασία (συντήρηση, τεκμηρίωση, ταξινόμηση) απετέλεσαν την πρώτη βασική συλλογή του Μουσείου.

Σήμερα, οι κυριότεροι στόχοι του ΕΠΠ είναι η προαγωγή της επιστημονικής έρευνας, η παιδαγωγική μόρφωση και άσκηση των φοιτητών, καθώς και η διάδοση των παιδαγωγικών γνώσεων στο ευρύ κοινό, στους εκπαιδευτικούς, στους γονείς και σε άτομα ή θεσμούς που ασχολούνται γενικά με τα θέματα της αγωγής.