Φιλοσοφική Σχολή
|
Φ.Σ. 111. ΓΝΩΣΙΟΘΕΩΡΙΑ-ΜΕΤΑΦΥΣΙΚΗΑκαδημαϊκό έτος: 2017-2018 (Χειμερινό εξάμηνο)Τόπος & χρόνος διεξαγωγής του μαθήματος:Δευτέρα 09.00-12.00, Αίθουσα 637Διδάσκων: Γεράσιμος Κακολύρης (Επικ. καθηγητής)gkakoliris[at]ppp.uoa[dot]grhttp://uoa.academia.edu/GerasimosKakolirishttp://www.frenchphilosophy.grΏρες γραφείου: Δευτέρα 12.00-13.00, Τρίτη 11.00-12.00Τηλ. γραφείου: 210-7277542Έναρξη μαθήματος: 2 Οκτωβρίου 2017Δ/νση μαθήματος στο η-τάξη: http://eclass.uoa.gr/courses/PPP416/Κατά τη διάρκεια του μαθήματος θα ασχοληθούμε αρχικά με μια εκ του σύνεγγυς ανάγνωση ενός εκ των σημαντικότερων κειμένων ηθικής φιλοσοφίας, Τα θεμέλια της μεταφυσικής των ηθών (1785) του Ιμμάνουελ Καντ (Immanuel Kant, 1724-1804), βιβλίο στο οποίο ο Καντ επεξηγεί με εκλαϊκευμένο τρόπο την ηθική του φιλοσοφία (η οποία βρίσκεται επίσης στην Κριτική του Πρακτικού Λόγου). Γιατί όμως το συγκεκριμένο βιβλίο; Επειδή είναι αδιανόητο κάποιος ή κάποια που σπουδάζει φιλοσοφία να μη γνωρίζει καλά την καντιανή ηθική φιλοσοφία (μια εκ των τριών σπουδαίων ηθικών θεωρήσεων – οι άλλες δύο είναι η αριστοτελική αρεταϊκή ηθική θεώρηση και ο ωφελιμισμός). Επιπλέον, όπως θα δούμε, η ηθική φιλοσοφία του Λεβινάς βρίσκεται σε κριτικό διάλογο με τη δεοντολογική ηθική του Καντ.Στη συνέχεια, θα προβούμε στη σκιαγράφηση της μεταφυσικής, γνωσιοθεωρητικής και ηθικής σκέψης του Εμμανουέλ Λεβινάς (Emmanuel Levinas, 1906-1995) κυρίως μέσα από το ίσως σημαντικότερο κείμενό του Ολότητα και άπειρο (Totalité et infini 1961). Το κυρίως μέλημα του Λεβινάς περιστρέφεται γύρω από το ερώτημα για το πώς μπορούμε να σκεφτούμε το(ν) Άλλο χωρίς να το(ν) αναγάγουμε στο Ίδιο, δηλαδή, χωρίς να εκμηδενίσουμε την ετερότητά του. Σύμφωνα με την ανάγνωση της δυτικής σκέψης από τον Λεβινάς, το Άλλο έχει γενικά θεωρηθεί ως κάτι πρόσκαιρα χωρισμένο από το Ίδιο (ή τον εαυτό), αλλά που τελικά μπορεί να συμφιλιωθεί μαζί του στο πλαίσιο της ίδιας ολότητας (βλέπε, για παράδειγμα, τη φιλοσοφία της ιστορίας του Χέγκελ). Η ετερότητα εμφανίζεται ως μια προσωρινή παρεμβολή, η οποία εκμηδενίζεται καθώς ενσωματώνεται ή ανάγεται στο Ίδιο (ή την εαυτότητα). Αντίθετα, για τον Λεβινάς, ο Άλλος βρίσκεται απολύτως πέρα από την ικανότητα κατανόησής μου και οφείλει να διατηρηθεί στη μη αναγώγιμη ξενότητά του. Η επίπονη προσπάθεια του Λεβινάς είναι να προστατέψει τον Άλλο από τις κυριαρχικές, εχθρικές διαθέσεις του Ίδιου, να αναλύσει τις δυνατότητες και όρους της εμφάνισής του και να διατυπώσει την ηθική σημασία της συνάντησής μας μαζί του.Από τα παραπάνω καθίσταται εμφανής η σημασία της σκέψης του Λεβινάς ειδικά σήμερα που βρισκόμαστε όλο και περισσότερο αντιμέτωποι με περιστατικά εχθρότητας και μίσους απέναντι στη διαφορετικότητα (π.χ. εθνικισμοί, ρατσισμοί, ομοφοβία, μισαλλοδοξία, βία κατά των μεταναστών, κ.λπ).Προκειμένου οι φοιτητές να μπορέσουν να σχηματίσουν μια πρώτη εντύπωση για Τα θεμέλια της μεταφυσικής των ηθών του Καντ και το Ολότητα και άπειρο του Λεβινάς, αυτά έχουν αναρτηθεί στο «Έγγραφα». Επίσης, έχει αναρτηθεί το Ηθική και άπειρο, που αποτελεί συνέντευξη του Λεβινάς στον Φιλίπ Νεμό και εκλαϊκεύει τη σκέψη του.ΠΡΟΣΟΧΗ: Κατά τη διάρκεια του μαθήματος, θα ζητηθεί από τους φοιτητές και τις φοιτήτριες να γράψουν μικρές περιλήψεις κεφαλαίων κυρίως των Θεμελίων της μεταφυσικής των ηθών. Ο βαθμός των περιλήψεων θα αντιστοιχεί στο 20% του τελικού βαθμού. Για αυτούς/-ες που δεν θα γράψουν περιλήψεις, ο βαθμός των εξετάσεων θα μειωθεί κατά 20%.Φ.Σ. 126. ΕΡΜΗΝΕΥΤΙΚΗΑκαδημαϊκό έτος: 2017-2018 (Χειμερινό εξάμηνο) |